Digitale Opsporing, een erkend particulier digitaal forensisch recherchebureau, heeft zich op verzoek van Stichting Heemkunde Hegelsom gebogen over de dood van Hegelsommer Peeter (Piet) Derix. Op 15 juli 1944 werd hij doodgeschoten door twee leden van de Landwacht. Het onderzoek naar de omstandigheden rondom de dood van Piet ging gepaard met de lancering van het cold case meldpunt van Digitale Opsporing.
Het cold case meldpunt moet ervoor zorgen dat gemeenschappen zich verenigen in de zoektocht naar gerechtigheid voor onopgeloste zaken en tevens bijdragen aan het oplossen van mysteries die al jaren onbeantwoord zijn. Een cold case verwijst naar een zaak of dossier die na verloop van tijd onopgelost is gebleven en waarin de actieve onderzoeksinspanningen zijn gestaakt wegens een gebrek aan bewijsmateriaal of aanwijzingen. Dergelijke zaken kunnen soms jaren of zelfs decennia oud zijn. Voorwaarden waar ook het tragische verhaal van Peeter Derix aan voldoet. Stichting Heemkunde Hegelsom besloot zich tot Digitale Opsporing te wenden om te laten achterhalen wat er precies met deze dorpsgenoot is gebeurd op die fatale zomerdag in 1944.
Eieren
Een onderzoeker van Digitale Opsporing ging aan de slag met het verzoek van de stichting en reconstrueerde de laatste uren uit het leven van Peeter. Met de gevonden informatie – onder andere opgevist uit archieven en via de digitale weg – blijkt dat er die 15 juli, terwijl de Tweede Wereldoorlog in volle gang was, werd aangeklopt bij het huis van Derix. Na het openen van de deurpost keek Derix in de ogen van twee leden van de Landwacht; een organisatie die door de bezetters vooral werd ingezet voor de bewaking van gebouwen en het controleren van persoonsbewijzen. Ze vroegen Derix om eieren. Derix, die gedeeltelijk doof was, zag de uniformen en besloot de benen te nemen.
Vergismoord
Een keuze die hij met het leven moest bekopen. Vermoedelijk hoorde hij door zijn gebrekkige gehoor de bevelen om te stoppen niet, toen de twee mannen hem achtervolgden. Zij besloten te schieten en Peeter werd dodelijk getroffen. Van de betrokkenen – een onbekend lid van de Duitse Wehrmacht, bijgestaan door Landwachters Nitsche en Seegers – bleek Nitsche na onderzoek het fatale schot te hebben gelost. Hij werd uiteindelijk veroordeeld tot zes jaar gevangenisstraf en als ‘landverrader’ ontzet uit zijn kiesrecht. Na het uitzitten van zijn gevangenisstraf vestigde Nitsche zich in Heerlen, waar hij trouwde en vader werd van drie kinderen. Hij overleed op 68-jarige leeftijd, zo blijkt uit stukken die digitaal en in diverse archieven werden opgeduikeld. De dood van Derix, slechts 29 jaar oud op het moment dat hij het leven liet en zijn vrouw Petronella Kellenaers weduwe maakte, werd betiteld als ‘vergismoord’.
Niet op zichzelf
Het verhaal van Derix, dat absoluut niet op zichzelf staat, biedt een kijkje in de geschiedkundige vertelling van de oorlogstijd in Horst aan de Maas. Het mysterie werd op verzoek van Stichting Heemkunde Hegelsom ontrafeld door het cold case meldpunt van Digitale Opsporing. Het platform werd enkele weken geleden in het leven geroepen om waardevolle informatie te delen over diverse cold cases, variërend van adoptiezaken, vermissingen, locatieonderzoeken en strafzaken, tot historische kwesties uit de Tweede Wereldoorlog. Het roept de Horster gemeenschap op om eventuele cold case zaken bij hen kenbaar te maken, zodat deze wellicht alsnog opgelost kunnen worden. Dat kan eenvoudig en kosteloos via de website digitaleopsporing.nl of door te bellen naar 085 489 12 50.
Tekst: Jelle van Hees
