Met dit bericht kwam De Volkskrant op 18 mei 2021. De bron ten grondslag aan dit artikel is een onderzoek van de NHL Stenden Hogeschool en de Rijksuniversiteit Groningen, in opdracht van onderzoeksprogramma Politie en Wetenschap.
Na dit bericht werden wij als Osint bureau door diverse partijen benaderd, met de vraag of een internet onderzoek naar burgers, door gemeenten, nog wel te rechtvaardigen is.
De hele studie kent een rapportage van 157 pagina’s met als titel: “Black Box van gemeentelijke online monitoring”.
Op pagina 73 van de studie wordt uitleg gegeven over het gebruik van nepaccounts tijdens online monitoring. Het betreft hier de antwoorden van respondenten die anoniem aan een enquête hebben meegewerkt. In de studie wordt gesproken over het online speuren onder nepnamen, het opslaan van persoonlijke gegevens en het binnendringen van besloten groepen, maar in het artikel in De Volkskrant is nergens te lezen dat het in deze studie over een werkwijze gaat waarbij burgers stelselmatig gemonitord worden. Dat is iets anders dan het uitvoeren van een rechtmatig internet onderzoek!
Rechercheren op het internet en op social media kan door gemeenten gebruikt worden voor handhaving en opsporing van fraude en ondermijning. Indien er een indicatie is voor gepleegde fraude of witwassen is een internet onderzoek zeker te rechtvaardigen. Het Protocol Internetonderzoek door Gemeenten (goedgekeurd door de Autoriteit Persoonsgegevens) is hier heel duidelijk in, mits voldaan wordt aan volgende voorwaarden:
- Aantoonbare indicatie van misbruik of fraude.
- Eerst kijken naar minder ingrijpende middelen (proportionaliteit-subsidiariteit).
- Belangenafweging – geen te grote privacy inbreuk.
- Mag alleen kortdurend, incidenteel onderzoek doen in openbronnen.
- Waarborgen internetonderzoek dus gegevens verwerking op grond van AVG.
Wat niet mag (en dat geldt ook voor politie en OM!) is het uitvoeren van stelselmatig internet onderzoek in het kader van opsporing. En dáár gaat het in deze studie om. De kop van het artikel is in deze erg misleidend en veroorzaakt onrust en onduidelijkheid.
In het CCV webinar “Monitoring van online aangejaagde ordeverstoringen”, te bekijken via deze link, wordt dit onderscheid nog eens duidelijk verwoord.
Specifiek onderstaande passage geeft duidelijkheid in de ontstane verwarring.
Heeft u meer vragen over veilig, anoniem en rechtvaardig internetonderzoek neem dan gerust contact met ons op. Wij zijn specialist in ons vakgebied en werken uitsluitend volgens wetgeving, richtlijnen en protocollen.
